Creatieve activiteiten zijn uitermate geschikt om kennis te verdiepen, te experimenteren en sociale en motorische vaardigheden te trainen, kortom Deep Learning en 21st Century Skills. Door zelf te ontdekken en oplossingen te vinden leren kinderen het meest. In plaats van een vastgelegde route van A naar B, gaat het bij een creatief proces juist om het vinden van verschillende routes (van A via T naar K) waarbij je verrast kan worden door nieuwe vondsten, maar soms ook op een doodlopend spoor kan zitten. Kinderen zijn vindingrijk en hebben een rijke verbeeldingskracht, bijvoorbeeld als ze een vis herkennen in een stukje hout. Als begeleider kan je dat ruimte geven en stimuleren door je oordeel uit te stellen en te vertrouwen in het creatief vermogen.

We groeien op met de begrippen goed en fout, ook met betrekking tot beeldende vakken. Hier ligt juist een kans om af en toe vanuit inspirerend materiaal zonder vooropgesteld eindresultaat te werken. Als je regelmatig themavrij werkt komen er steeds meer eigen verhalen en ideeën naar boven. Dan zijn kinderen vaak intrinsiek gemotiveerd om oplossingen te vinden. Op deze manier leren zij veel over hun werk, de materialen waarmee zij werken en over samenwerkingsprocessen. Bij creativiteitsontwikkeling gaat het erom kinderen uit de opdrachtwereld te halen van ‘Wat moet ik gaan doen?’ Door kinderen inhoudelijk hun eigen keuzes te laten maken ontwikkelen ze een zelfstandige nieuwsgierige houding. Dat vergroot de kans dat zij ook thuis uit zichzelf willen experimenteren en iets maken.

‘Krassen is kunstwerk!’ , zegt de zevenjarige Lara tegen haar vriendin Mare. En dan krassen beide kinderen enthousiast meerdere vellen papier vol. Hoort krassen wel bij een zevenjarige? Jazeker! Het is voor kinderen van alle leeftijden, en met name voor basisschoolkinderen essentieel om energie kwijt te raken, om op een idee te komen, om ‘op te warmen’, en om geen druk te voelen iets moois te moeten maken. Trouwens, zelfs volwassenen maken graag en onbewust krastekeningen. Ze ontstaan bij het telefoneren en vergaderen, en ze worden ‘doodles’ genoemd. Ze ontstaan zonder vooraf vastgestelde bedoeling, net als de krastekeningen van kinderen.

Een creatief proces start met een open, verkennende houding. Daar is een sfeer van veiligheid en vrijheid voor nodig. Volwassenen zijn verantwoordelijk voor deze positieve en gelijkwaardige sfeer. Zij moeten een goede balans vinden tussen aan de ene kant het aanreiken van materialen en suggesties en aan de andere kant het volgen van wat kinderen zelf inbrengen. Gelijkwaardigheid betekent niet dat alles mag en dat een kind de baas is. Luisteren naar een kind betekent niet dat je steeds aan het onderhandelen bent maar dat je het kind recht geeft op een eigen mening of idee.

Kinderen vrij laten werken gaat vaak gepaard met een beetje chaos, inherent aan het in gang zetten van creatieve processen. Iedereen heeft daarin zijn eigen grenzen, maar het is goed om daar eens naar te kijken. Is het alleen een angst om controle te verliezen en te moeten opruimen? Je kan situaties creëren waarin een bepaalde mate van chaos hanteerbaar is. Opruimen achteraf is net zoals bij een verbouwing logisch. Maar dat is het waard als je kinderen ziet die niet meer willen stoppen en verdiept zijn. Dan ben je van chaos naar flow gekomen.

Goed materiaal nodigt uit tot onderzoek en ontlokt denkprocessen. Het materiaal kan  alledaags zijn, uit de keuken of uit de natuur. In eenvoud ligt vaak de kracht.